Το σινικό τείχος

Ενότητα 5 κεφάλαιο 6 . Μεσοπόλεμος .

Ο Μικρασιατικός πόλεμος θα τελειώσει στο διπλωματικό επίπεδο με τη συνθήκη της Λωζάνης το 1924 που ισχύει μέχρι σήμερα. Η Ελλάδα έχασε την Ανατολική Θράκη και τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο. Έγινε υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών : 1.300.000 Έλληνες εγκατέλειψαν την Τουρκία και 500.000 Τούρκοι την Ελλάδα. Δεν μετακινήθηκαν οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τένεδου.

Η Ελλάδα μετά τη συνθήκη της Λωζάνης

Ενότητα 5 Κεφάλαιο 5 . Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή

Η Σμύρνη στις φλόγες

Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε με την ήττα των Κεντρικών Αυτοκρατοριών το 1918. Η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν με τους νικημένους και τα στρατεύματα της Αντάντ κατέλαβαν πολλά από τα εδάφη της. Οι σύμμαχοι αναθέσανε στην Ελλάδα να διοικήσει την περιοχή της Σμύρνης για 5 χρόνια και ήδη από το Μάη του 1919 ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη.

H γεωγραφία της Ασίας

Η λίμνη Βαϊκάλη

Η Βαϊκάλη  είναι λίμνη που βρίσκεται στη νότια Σιβηρία. Η Βαϊκάλη είναι η βαθύτερη και παλαιότερη λίμνη στον κόσμο, καθώς επίσης και η λίμνη με τον μεγαλύτερο όγκο γλυκού νερού. Περιέχει πάνω από ένα πέμπτο του γλυκού νερού παγκοσμίως και περισσότερο από 90% του γλυκού νερού της Ρωσίας. Η έκτασή της είναι 31.468 τ. χλμ. (μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου). Έχει μήκος 654 χλμ., πλάτος 74 χλμ. και μέγιστο βάθος 1.680 μ. Η φώκια της Βαϊκάλης που ζει μόνο σε αυτή τη λίμνη είναι το μόνο είδος φώκιας του γλυκού νερού στον κόσμο.

Ενότητα 5 . Κεφάλαιο 3 . Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος

Από τα τέλη του 19ου αιώνα αυξήθηκε ο οικονομικός και πολιτικός ανταγωνισμός των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών. Τα αναπτυγμένα βιομηχανικά κράτη της Ευρώπης προσπαθούσαν να αυξήσουν την οικονομική τους δύναμη και να αποκτήσουν τον έλεγχο των παγκόσμιων αγορών, των πρώτων υλών (πετρέλαιο) και των αποικιών. Κάθε μεγάλη δύναμη επίδιωκε να εκτοπίσει τις ανταγωνίστριές της, προκειμένου να εξασφαλίσει για τον εαυτό της, το μεγαλύτερο οικονομικό πλεονέκτημα, ελέγχοντας όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές ή χώρες.

Ένα δάκρυ για τον Μπαρμπά Τζίμη

 

 

ΕΝΑ ΔΑΚΡΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΠΑΡΜΠΑ-ΤΖΙΜΗ

Η αλήθεια πως ήταν ο μεγαλύτερος της παρέας. Κά­ποιοι μας κάτω από τα είκοσι. Κάποιοι πιο πάνω. Αυτός σαρανταδυό! Από σεβασμό κι αγάπη τον εφωνάζαμε μπάρμπα, κι από ασυλλογισιά! Εγώ τότε νόμιζα πως χρειάζονταν τρεις αιώνες να φτάσω τα σαρανταδυό, που μου φαινότανε πολλά, πάρα πολλά χρόνια. Το ίδιο θα νομίζανε κι οι άλλοι και κάναμε μπάρμπα τον Δημήτρη τον Ντεμίρη, πριν την ώρα του, κι ας μας έλεγε στην αρχή «μα γιατί δεν με φωνάζετε σκέτα Τζίμη ή Δημή­τρη;...»

Το φως που σβήνει

Ο δωδεκάχρονος Χρήστος Μυρσιώτης ζει στην απομονωμένη και γραφική Χάλκη μαζί με τη μητέρα του, Ελένη. Το αγόρι είναι διπλά σημαδεμένο από τη μοίρα.

Ενότητα 4 Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα.

O X. Τρικούπης από το βήμα της Βουλής

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η Ελλάδα κατέβαλλε προσπάθειες να γίνει ένα σύγχρονο αστικό κράτος όπως τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Κυρίως στις περιόδους, όπου τη διακυβέρνηση της χώρας είχε ο Χαρίλαος Τρικούπης, πραγματοποιήθηκαν πολλά και σημαντικά έργα, όπως η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, η αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας και η κατασκευή οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Σημαντικό ρόλο στις οικονομικές εξελίξεις αυτής της περιόδου παίζουν Έλληνες επιχειρηματίες που ζουν στην Αίγυπτο, στην Κωνσταντινούπολη και στην Οδησσό, καθώς αγοράζουν γη, ιδρύουν τράπεζες και ασχολούνται με τη ναυτιλία.

Τα "μυστηριώδη κουτιά" … και η φύση της επιστήμης

Ερωτήματα
Τι μπορεί να κρύβουν 6 μικρά, μεταλλικά και καλά σφραγισμένα κουτιά; Πόσες υποθέσεις μπορούμε να διατυπώσουμε για το περιεχόμενό τους; Ποιες είναι οι ενδείξεις που έχουμε για τη διατύπωση των υποθέσεων μας; Ποια υπόθεση θα επικρατήσει ως η καλύτερη ιδέα και με ποιο τρόπο θα συμφωνήσουμε όλοι-ες σε αυτή; Υπάρχει, τελικά, μία και μόνη σωστή απάντηση;

Ενότητα 4 Κεφάλαιο 4 . Η βασιλεία του Γεώργιου Α

Η Αθήνα το 1860

Το 1863 μετά την απομάκρυνση του Όθωνα, νέος βασιλιάς των Ελλήνων εκλέχτηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος. Όταν ο Γεώργιος έφτασε στην Ελλάδα, είχε ήδη συγκληθεί Εθνοσυνέλευση με σκοπό την ψήφιση νέου συντάγματος. Το νέο πολίτευμα της χώρας είναι η βασιλευόμενη δημοκρατία. Το σύνταγμα του 1864 είναι ένα από τα πιο δημοκρατικά της εποχής του και ενίσχυσε γενικά τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, δηλαδή τη βουλή, τα κόμματα και την κυβέρνηση. Το νέο σύνταγμα καθιέρωσε την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, εξασφάλισε περισσότερο από πριν τις ατομικές και πολιτικές ελευθερίες και καθιέρωσε την καθολική και μυστική ψηφοφορία για όλους τους άντρες που ήταν πάνω από 21 ετών.

Ενότητα 4 Κεφάλαιο 3 . Ερμούπολη : μια νέα πόλη γίνεται οικονομικό κέντρο του νεοελληνικού κράτους

Η Σύρος τον 18ο αιώνα

Η Σύρος τον 19ο αιώνα

Παρατηρώ τις δύο εικόνες . Ποια μεγάλη διαφορά εντοπίζω ; 

Από τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια, αλλά και σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα , η Ερμούπολη θα αναδειχθεί στο σημαντικότερο εμπορικό και αργότερα βιομηχανικό κέντρο του νέου ελληνικού κράτους. Η Ερμούπολη ως οικισμός δημιουργήθηκε, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, από ελληνικούς προσφυγικούς πληθυσμούς που έφταναν στο νησί της Σύρου από τις περιοχές που είχαν καταστραφεί από τους Οθωμανούς. Χιώτες, Σμυρνιοί, Ψαριανοί και άλλοι πρόσφυγες θα αποτελέσουν τον αρχικό πληθυσμό της νέας πόλης.

Ενότητα 4 . Κεφάλαιο 2. Η Ελλάδα στα χρόνια του Όθωνα

Η Αθήνα τη δεκαετία του 1840

Όπως έχουμε ήδη δει, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι Μεγάλες Δυνάμεις επέλεξαν το 1832 για το αξίωμα του βασιλιά της Ελλάδας τον 17χρονο Όθωνα γιό του βασιλιά της Βαυαρίας. Τα δημοκρατικά συντάγματα της Επανάστασης δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και επιβλήθηκε στην Ελλάδα το αντιλαϊκό πολίτευμα της απόλυτης μοναρχίας. Ο Όθωνας έφτασε στην Ελλάδα το 1833, επειδή όμως δεν είχε ενηλικιωθεί ακόμα, ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας για δύο χρόνια τρεις Γερμανοί αξιωματούχοι της Βαυαρίας (περίοδος Αντιβασιλείας) . Το 1835 ανέλαβε την εξουσία, ο ίδιος ο Όθωνας.

Ενότητα 4 Κεφάλαιο 1. Η Βιομηχανική Επανάσταση

Από τα τέλη του 18ου αιώνα και κυρίως τον 19ο αιώνα, αρχικά η Βρετανία και μετέπειτα και οι υπόλοιπες χώρες της δυτικής Ευρώπης θα αναπτυχθούν στη βιομηχανία. Η περίοδος αυτή ονομάζεται Βιομηχανική Επανάσταση και μετασχημάτισε ριζικά τις οικονομίες των περισσότερων χωρών προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στις επικοινωνίες και στις μεταφορές. Κύρια γνωρίσματα της Βιομηχανικής Επανάστασης ήταν η εκτεταμένη χρήση μηχανών που περιόριζαν την ανθρώπινη εργασία αυξάνοντας την παραγωγή και μειώνοντας το κόστος των προϊόντων, η αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας, η ανάπτυξη νέων μέσων μεταφοράς όπως ο σιδηρόδρομος και οι υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης.

H Ελληνική Επανάσταση. Συνοπτική παρουσίαση της τρίτης ενότητας.

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 εντάσσεται στα ευρωπαϊκά επαναστατικά κινήματα ενάντια στα αντιδημοκρατικά, απολυταρχικά καθεστώτα και την Ιερή Συμμαχία. Προετοιμάζεται από τη Φιλική Εταιρεία και εμπνέεται από τις ιδέες του νεοελληνικού Διαφωτισμού για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και εθνική ανεξαρτησία.

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 11. Ο αγώνας γύρω από την Ακρόπολη και η Ναυμαχία στο Ναβαρίνο

Ύστερα από την πτώση του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής προχώρησε στην Αττική και πολιόρκησε την Ακρόπολη που υπερασπιζόταν η φρουρά της, με αρχηγό τον Γιάννη Γκούρα. Τότε διορίστηκε από την επαναστατική κυβέρνηση, αρχιστράτηγος της Στερεάς Ελλάδας, ο οπλαρχηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης και στάλθηκε να αντιμετωπίσει τον Κιουταχή.

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης

Tα δελφινάκια του Αμβρακικού

Στο βιβλίο του Ντίνου Δημόπουλου "Τα δελφινάκια του Αμβρακικού"  ο οκτάχρονος Πέτρος και η εξάχρονη Ανθούλα ζουν στο Κοχύλι, ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριουδάκι στον Αμβρακικό κόλπο, στη δεκαετία 1920-1930. Τα δυο παιδιά γίνονται αχώριστοι φίλοι και μαζί περνούν ξένοιαστα ώρες ατέλειωτες. Όταν όμως γνωρίζουν τον Πάνο, ένα συνομήλικο αγόρι που πάσχει από φυματίωση, η ζωή τους αλλάζει ολοκληρωτικά, καθώς προσπαθούν να τον βοηθήσουν, δίνοντάς του αγάπη, ελπίδα και κουράγιο. Ένα βιβλίο και μια ταινία για την φιλία, την παιδικότητα και την αλληλεγγύη, ενάντια  στο ρατσισμό και στην κοινωνική απομόνωση.  

 Στο πρώτο απόσπασμα περιγράφεται η αγάπη του μικρού Πέτρου για τη θάλασσα και τα ταξίδια 

Α. Ο μικρός ταξιδευτής 

Μετά τις βουτιές από το πλοίο

" Τα καλοκαίρια όταν διαλυόταν ο πολύς κόσμος στην προκυμαία κι ώσπου να τελειώσει το φόρτωμα από τις μαούνες, τα πιτσιρίκια του χωριού, που όλα τους κολυμπούσαν σαν σαν χελιδονόψαρα έπεφταν στη θάλασσα και έφταναν στο βαπόρι με γρήγορες απλωτές. Ανέβαιναν στο κατάστρωμα κι από εκεί ψηλά βουτούσαν πολύ βαθιά στη θάλασσα να πιάσουν τις δεκάρες που οι επιβάτες τούς έριχναν μέσα στο νερό. Έβαζαν τις δεκάρες στο στόμα τους και έβγαιναν στον αφρό ύστερα. Πάνω στο κατάστρωμα οι επιβάτες, που έκαναν χάζι με το παιχνίδι αυτό, τους έριχναν και άλλες και δώστου τα πιτσιρίκια να ξαναβουτάνε να τις πιάσουν. 

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 10 . Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και η έξοδος του Μεσολογγίου

Το χειμώνα 1825 ο Ιμπραήμ αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο με άριστα οργανωμένο και εξοπλισμένο στρατό. Την ίδια στιγμή οι Έλληνες Επαναστάτες ήταν διχασμένοι από τον εμφύλιο πόλεμο και η ελληνική κυβέρνηση συνέχιζε να κρατά στη φυλακή τον Θ. Κολοκοτρώνη. Σε μικρό χρονικό διάστημα ο Ιμπραήμ με λεηλασίες και καταστροφές κατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου.

Η έξοδος του Μεσολογγίου

Ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Παπαφλέσσας οχυρώθηκε με τους άντρες του στο ορεινό χωριό Μανιάκι, αποφασισμένος να μην αφήσει τον Ιμπραήμ να περάσει στο εσωτερικό της Πελοποννήσου. Δίνοντας άνιση μάχη στα τέλη Μάη του 1825 ο Παπαφλέσσας και οι συμπολεμιστές του έχασαν τη ζωή τους. Μετά την ήττα στο Μανιάκι, ο Κολοκοτρώνης αποφυλακίστηκε και με την τακτική του κλεφτοπολέμου προσπάθησε να περιορίσει την υποχώρηση της Επανάστασης στην Πελοπόννησο.

Ο Παπαφλέσσας

 Στη Στερεά Ελλάδα, ο Κιουταχής ξεκινά με πολυπληθή στρατό από τη Λάρισα, υποτάσσει πολλές περιοχές της Ρούμελης και πολιορκεί την πόλη του Μεσολογγίου από τον Απρίλη του 1825. Η πολιορκία κράτησε περίπου ένα χρόνο. Τον Δεκέμβρη του 1825, ο τουρκικός στρατός ενισχύθηκε από τις δυνάμεις του Ιμπραήμ, ο οποίος ανέλαβε και την ηγεσία της πολιορκίας. Οι υπερασπιστές της πόλης χωρίς οικονομικούς πόρους, τροφή και πολεμοφόδια αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πόλη με μυστική βραδινή έξοδο.

Η έξοδος του Μεσολογγίου πραγματοποιήθηκε στις 10 Απριλίου του 1826 και αποτελεί το συγκλονιστικότερο γεγονός της Επανάστασης που ενέπνευσε τον ποιητή Διονύσιο Σολωμό να γράψει το ποίημά του “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”. Ελάχιστοι κατάφεραν να σωθούν από την έξοδο. Η πόλη κυριεύθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς. Πολλοί άνθρωποι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν ως δούλοι.

Μετά και την πτώση του Μεσολογγίου, διαγράφεται πλέον η προοπτική της ήττας της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς οι περισσότερες εστίες της επαναστατικής εξέγερσης είχαν υποχωρήσει.

Ο Διονύσιος Σολωμός

Ερωτήσεις Κατανόησης

1. Ποια γεγονότα εκμεταλλεύτηκε ο Ιμπραήμ στην εκστρατεία του στην Πελοπόννησο;

2. Ποια ήταν η  έκβαση της μάχης στο Μανιάκι;

3. Γιατί πιστεύετε ότι ο Σολωμός έδωσε τον τίτλο “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” στο ποιητικό έργο του που είναι αφιερωμένο στο Μεσολόγγι;

 Η ιστορία μέσα στη λογοτεχνία

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι από τα κορυφαία έργα του Σολωμού και της νεοελληνικής ποίησης γενικότερα. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι είναι το έργο ζωής του Σολωμού, αφού, όπως φαίνεται, τον απασχόλησε σε όλη τη διάρκεια της ώριμης ποιητικής του περιόδου.

Θέμα του είναι ο ηρωικός αγώνας των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) ως την απεγνωσμένη έξοδο, την παραμονή των Βαΐων. Ο ποιητής ξεκινώντας από το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός ανάγεται στον αγώνα του ανθρώπου για την ηθική, την εσωτερική του ελευθερία.

 Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει·
Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει·
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:
«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ' έχω γω στο χέρι;
Οπού συ μου 'γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει».

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 9 . Τούρκοι και Αιγύπτιοι εναντίον της Ελληνικής Επανάστασης

Ο Ανδρέας Μιαούλης

Το 1824, οι Τούρκοι, βλέποντας ότι είχαν αποτύχει να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση, ήρθαν σε συμφωνία με τον πασά της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλι, προσφέροντάς του, σε περίπτωση καταστολής της επανάστασης, την Κρήτη και την Πελοπόννησο.

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 8. Την Επανάσταση κλονίζουν εσωτερικές διαμάχες και συγκρούσεις

Από την αρχή της Ελληνικής Επανάστασης το ζήτημα της εξουσίας και του ελέγχου του νέου κράτους, που επιθυμούσαν να δημιουργήσουν οι Έλληνες, προκαλούσε συχνά εντάσεις και διαμάχες μεταξύ των επαναστατημένων. Αρχικά την πολιτική εξουσία κατέλαβε η υπάρχουσα διοικητική αριστοκρατία : οι πρόκριτοι στην Πελοπόννησο και τα νησιά (πρόκριτοι και εφοπλιστές) και οι Φαναριώτες στη Στερεά Ελλάδα.

Οι τελικές προτάσεις

Τελικές  λέγονται οι εξαρτημένες  προτάσεις που φανερώνουν το σκοπό μιας ενέργειας

H παράγραφος και η δομή της

Κάθε κείμενο είναι χωρισμένο σε παραγράφους, σε μικρότερες δηλαδή ενότητες που τις συνδέει βέβαια ένα κοινό νόημα (όλες οι παράγραφοι ενός κειμένου αναφέρονται σε ένα θέμα), αλλά η καθεμιά έχει διαφορετικό περιεχόμενο από τις άλλες.

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 6 . Η στρατιωτική οργάνωση των Ελλήνων και οι μορφές του Αγώνα

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ξεσπά σε διαφορετικές περιοχές, χωρίς αρχικά κάποια ιδιαίτερη οργάνωση των ένοπλων από κάποια κεντρική διοίκηση. Αν και γίνονται κάποιες προσπάθειες κεντρικού συντονισμού και δημιουργίας τακτικού στρατού, κάθε περιοχή συγκροτεί και συντηρεί τα δικά της ένοπλα σώματα, δημιουργεί στρατόπεδα και σχεδιάζει πολεμικές επιχειρήσεις.

Ενότητα 3 Κεφάλαιο 5 . Η Επανάσταση εδραιώνεται και σημειώνει επιτυχίες

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Μετά τους πρώτους μήνες της Επανάστασης, οι Οθωμανοί ήθελαν να καταστείλουν την επανάσταση των Ελλήνων, στέλνοντας στρατό στην Πελοπόννησο.